آشپزی اسلامی

🔶🔹حلوای خبیص

🌺شیرینی عروسی حضرت زهرا علیها السلام🌺

🔷 خبیص نوعی حلوای خرماست که از خرما و روغن زرد درست می شود و گاهی به آن زعفران اضافه می کنند. هسته خرما را جدا می کنند، ورز می دهند تا کاملا له و نرم شود. سپس به اندازه یک هشتم خرما ،کم کم روغن اضافه می کنند، ورز می دهند تا کاملا باهم ترکیب شوند، سپس زعفران را اضافه می کنند. البته ممکن است مقداری سویق نیز افزوده شود اما جزو ترکیبات اصلی و متداول این حلوا نیست. باید از خرماهایی با شیره زیاد و پوست نازک و نرم استفاده کرد.


🔺این حلوا یکی از حلواهای مرسوم و مورد استفاده معصومین علیهم السلام بوده است که در رویات به آن اشاره شده است:


👈...فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی حَمْزَةَ کُنْتُ مَعَ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِمِنًى إِذْ أَتَى رَسُولُهُ فَقَالَ اِلْحَقْ بِی بِالثَّعْلَبِیَّةِ فَلَحِقْتُ بِهِ ... قَدْ صَلَّى اَلْمَغْرِبَ فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ فَقَالَ «فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوٰادِ اَلْمُقَدَّسِ» طُوىً فَخَلَعْتُ نَعْلِی وَ جَلَسْتُ مَعَهُ فَأُتِیتُ بِخِوَانٍ فِیهِ خَبِیصٌ فَأَکَلْتُ أَنَا وَ هُوَ ثُمَّ رُفِعَ اَلْخِوَانُ ...

▫️على بن ابى حمزه گفت:من در منى بودم موسى بن جعفر علیه السّلام نیز آنجا تشریف داشت کسى را پیش من فرستاد که در ثعلبیه بیا پیش من... بعد از نماز مغرب خدمت آن جناب رسیدم فرمود:«فَاخْلَعْ‌ نَعْلَیْکَ‌ إِنَّکَ‌ بِالْوٰادِ اَلْمُقَدَّسِ‌ »کفش از پاى در آورده نشستم،سفره گسترده شد خبیص آوردند با هم خوردیم،سفره را برداشتند.

📚 الخرائج و الجرائح،ج۱،ص311
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج48،ص69
📚 عوالم العلوم،ج21،ص122


👈حدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى اَلْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلرَّازِیِّ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ دَاوُدَ اَلرَّقِّیِّ عَنِ الریان [اَلرَّبَابِ] اِمْرَأَتِهِ قَالَتْ: اِتَّخَذْتُ خَبِیصاً فَأَدْخَلْتُهُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ هُوَ یَأْکُلُ فَوَضَعْتُ اَلْخَبِیصَ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ کَانَ یُلَقِّمُ أَصْحَابَهُ فَسَمِعْتُهُ یَقُولُ مَنْ لَقَّمَ مُؤْمِناً لُقْمَةَ حَلاَوَةٍ صَرَفَ اَللَّهُ بِهَا عَنْهُ مَرَارَةَ یَوْمِ اَلْقِیَامَةِ .

▫️داود رقّى از همسرش رباب نقل کرده است که:روزى خبیص آماده کرده و آن را به خدمت امام صادق علیه السّلام بردم، هنگامى بر آن حضرت وارد شدم که(با یاران خود)مشغول خوردن غذا بود،خبیص را تقدیم حضرت کردم و آن حضرت با دست مبارک خود،خبیص را لقمه مى‌کرد و به یاران خود مى‌داد،پس شنیدم که مى‌فرمود: هر که به مؤمنى لقمه ای از شیرینى دهد خداوند تلخى روز رستاخیز را از او به دور می کند.

📚 ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،ص151
📚 مصادقة الإخوان،ص46
📚 وسائل الشیعة،ج24،ص375
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج63،ص351



👈عاصِمُ بْنُ مِیثَمٍ: أَنَّهُ أُهْدِیَ إِلَی عَلِیٍّ علیه السلام سِلَالُ خَبِیصٍ لَهُ خَاصَّهً فَدَعَا بِسُفْرَهٍ فَنَثَرَهُ عَلَیْهِ ثُمَّ جَلَسُوا حَلْقَتَیْنِ یَأْکُلُونَ.

▫️عاصم بن میثم گفت: سبدی که در آن خبیص بود به علی علیه السلام هدیه داده شد. سفره ای خواست و بر روی آن پخش کرد سپس دور آن نشستند و خوردند.

📚 مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)،ج2،ص111
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج41،ص118
📚 مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل،ج16،ص356

👈قالَ أَخْبَرَنِی أَبُو اَلْحَسَنِ عَلِیُّ بْنُ بِلاَلٍ اَلْمُهَلَّبِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ رَاشِدٍ اَلْأَصْفَهَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلثَّقَفِیُّ قَالَ أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ شِمْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ مَیْمُونٍ اَلْمَکِّیُّ مَوْلَى بَنِی مَخْزُومٍ عَنْ جَعْفَرٍ اَلصَّادِقِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْبَاقِرِ عَنْ أَبِیهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ : إِنَّ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أُتِیَ بِخَبِیصٍ فَأَبَى أَنْ یَأْکُلَهُ فَقَالُوا لَهُ أَ تُحَرِّمُهُ قَالَ لاَ وَ لَکِنِّی أَخْشَى أَنْ تَتُوقَ إِلَیْهِ نَفْسِی فَأَطْلُبَهُ ثُمَّ تَلاَ هَذِهِ اَلْآیَةَ- أَذْهَبْتُمْ طَیِّبٰاتِکُمْ فِی حَیٰاتِکُمُ اَلدُّنْیٰا وَ اِسْتَمْتَعْتُمْ بِهٰا .

▫️امالى مفید عبد اللّٰه بن میمون گوید حضرت صادق از پدر بزرگوارش نقل مى فرماید که روزى خبیص هدیه ای خدمت على علیه السّلام آوردند. حضرت از خوردنش ابا و امتناع ورزید. عرضه داشتند. آیا خوردن این حرام است‌؟فرمود نه. حرام نیست ولى می ترسم پس از خوردن نفس من علاقه و کششى به آن پیدا کند و در نتیجه به فکر بدست آوردنش باشم. سپس این آیه را تلاوت فرمود.«چیزهاى پاک و پاکیزه و لذت بخش را در دنیا صرف نمودید و از آنها بهره‌مند شدید»(احقاف 20)

📚 الأمالی (للمفید)،ص134
📚 المحاسن،ج2،ص409
📚 وسائل الشیعة،ج24،ص387
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج63،ص323
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج67،ص70
📚 مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل،ج16،ص297
📚 البرهان فی تفسیر القرآن،ج5،ص44



👈محَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ‏ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: کَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع رُبَّمَا أَطْعَمَنَا الْفَرَانِیَّ وَ الْأَخْبِصَةَ ثُمَّ یُطْعِمُ الْخُبْزَ وَ الزَّیْتَ فَقِیلَ لَهُ لَوْ دَبَّرْتَ أَمْرَکَ حَتَّى تَعْتَدِلَ فَقَالَ إِنَّمَا نَتَدَبَّرُ بِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِذَا وَسَّعَ عَلَیْنَا وَسَّعْنَا وَ إِذَا قَتَّرَ عَلَیْنَا قَتَّرْنَا.

▫️یکى از اصحاب ما گوید: گاهى امام صادق علیه السّلام به ما فرنى ها و خبیص ها آن‌گاه گاهی نان و روغن زیتون اطعام مى‌فرمود.گفته شد: اگر در کارتان تدبیر مى‌فرمودید تا تعادلى برقرار مى‌شد. فرمود: ما فقط‍‌ به فرمان خدا تدبیر مى‌نماییم، هرگاه به ما توسعه داد ما توسعه مى‌دهیم و اگر تنگ گرفت ما تنگ مى‌گیریم.

📚 الکافی (ط - الإسلامیة)،ج6،ص280
📚 المحاسن،ج2،ص400
📚 وسائل الشیعة،ج24،ص296
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج63،ص319

🔺مقصود فرد این بود که بهتر است هزینه و خرج خانه را مدیریت کنید تا تعادل بر قرار شود که گاهی غذاهای خوشمزه مانند فرنی و خبیص و گاهی غذاهای ساده مثل نان و روغن زیتون نداشته باشیم که حضرت جواب شان را دادند.

🔺الأخبصة جمع خبیص‏ است.

🔸«الفرانی»، جمع «فرنیة» است و منظور نانی است شبیه کماج یا نان شیرمال که در فر یا تنور سفالی پخت می شود که یک نان ضخیم گرد یا نانی است که خمیر آن از لبه به سمت داخل بسته می شود.داخل آن به عنوان مغز نان ترکیبی از شکر و روغن زرد و شیر درست می شود و قرار داده می شود و یا پس از پخت نان در این ترکیب غوطه ور می شود تا نان، آن را به خود جذب کند.البته برخی گفته اند منظور از «الفرانی» ترکیب شیر و عسل غلیظ شده است.

👈و عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى وَ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ وَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ فِی‏ مَسْجِدِ الشَّجَرَةِ وَ عَقَدَ الْإِحْرَامَ ثُمَّ خَرَجَ فَأُتِیَ بِخَبِیصٍ فِیهِ زَعْفَرَانٌ فَأَکَلَ مِنْهُ.

▫️ در روایت عبد الرّحمن بن حجّاج از امام صادق علیه السلام آمده است که: ایشان دو رکعت نماز بجاى آورد، و در مسجد شجره عقد احرام بست، و آنگاه از آنجا بیرون شد، پس حلواى خبیصى، آمیخته به زعفران نزد او آوردند. و او پیش از آنکه لبّیک بگوید از آن میل نمود.

📚 من لا یحضره الفقیه،ج2،ص322
📚 تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)،ج5،ص83
📚 الإستبصار فیما اختلف من الأخبار،ج2،ص188
📚 وسائل الشیعة،ج12،ص333
📚 ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار،ج7،ص345



👈أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ فَضَّالٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ عَبْدِ اَلْأَعْلَى قَالَ: أَکَلْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَوْماً فَأُتِیَ بِدَجَاجَةٍ مَحْشُوَّةٍ خَبِیصاً فَفَکَکْنَاهَا وَ أَکَلْنَاهَا.

▫️عبد الأعلى گوید: روزى با امام صادق علیه السّلام غذا مى‌خوردم، مرغ شکم پرى آوردند که درون آن پر از خبیص بود، ما آن را جدا کردیم و خوردیم.

📚 الکافی (ط - الإسلامیة)،ج6،ص321
📚 المحاسن،ج2،ص408
📚 وسائل الشیعة،ج25،ص73
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج63،ص286



👈عنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ: أَکَلْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَدَعَا وَ أُتِیَ بِدَجَاجَةٍ مَحْشُوَّةٍ وَ بِخَبِیصٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَذِهِ أُهْدِیَتْ لِفَاطِمَةَ ثُمَّ قَالَ یَا جَارِیَةُ ایتِینَا بِطَعَامِنَا الْمَعْرُوفِ فَجَاءَتْ بِثَرِیدِ خَلٍّ وَ زَیْت‏ .

▫️با امام صادق علیه السلام هم خوراک شدم و غذا خواست و یک مرغ بریان که شکمش پر از خبیص بود آوردند، فرمود: این را براى فاطمه هدیه کردند سپس فرمود: اى کنیز! خوراک معمولى خودمان را بیاور و ترید سرکه و روغن زیتون آورد.

📚 المحاسن،ج2،ص400
📚 وسائل الشیعة،ج24،ص368 و ج25،ص47
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج47،ص23 و ج63،ص83

🔸حلوای خبیص در میهمانی ها به عنوان ولیمه مورد استفاده اهل بیت علیهم السلام بود.چنانچه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در عروسی حضرت زهرا سلام الله علیها این حلوا را تهیه می کنند و پس از غذا به میهمانان می دهند:


👈 و مِنْهَا: أَنَّهُ لَمَّا کَانَ وَقْتُ زِفَافِهَا عَلَیْهَا اَلسَّلاَمُ اِتَّخَذَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ طَعَاماً وَ خَبِیصاً وَ قَالَ لِعَلِیٍّ اُدْعُ اَلنَّاسَ قَالَ عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ جِئْتُ إِلَى اَلنَّاسِ فَقُلْتُ أَجِیبُوا اَلْوَلِیمَةَ فَأَقْبَلُوا فَقَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِی أَدْخِلْ عَشَرَةً عَشَرَةً فَدَخَلُوا وَ قَدَّمَ إِلَیْهِمُ اَلطَّعَامَ وَ اَلثَّرِیدَ وَ اَلْعُرَاقَ فَأَکَلُوا ثُمَّ أَطْعَمَهُمُ اَلسَّمْنَ وَ اَلتَّمْرَ وَ لاَ یَزْدَادُ اَلطَّعَامُ إِلاَّ بَرَکَةً فَلَمَّا أَطْعَمَ اَلرِّجَالَ عَمَدَ إِلَى فَاضِلٍ مِنْهَا فَتَفَلَ فِیهَا وَ بَارَکَ عَلَیْهَا وَ بَعَثَ مِنْهَا إِلَى نِسَائِهِ وَ قَالَ قُلْ لَهُنَّ کُلْنَ وَ أَطْعِمْنَ مَنْ غَشِیَکُنَّ. ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ دَعَا بِصَحْفَةٍ فَجَعَلَ فِیهَا نَصِیباً فَقَالَ هَذَا لَکَ وَ لِأَهْلِکَ وَ هَبَطَ جَبْرَئِیلُ فِی زُمْرَةٍ مِنَ اَلْمَلاَئِکَةِ بِهَدِیَّةٍ فَقَالَ لِأُمِّ سَلَمَةَ اِمْلَئِی اَلْقَعْبَ مَاءً فَقَالَ لِی یَا عَلِیُّ اِشْرَبْ نِصْفَهُ ثُمَّ قَالَ لِفَاطِمَةَ اِشْرَبِی وَ أَبْقِی ثُمَّ أَخَذَ اَلْبَاقِیَ فَصَبَّهُ عَلَى وَجْهِهَا وَ نَحْرِهَا ثُمَّ فَتَحَ اَلسَّلَّةَ فَإِذَا فِیهَا کَعْکٌ وَ مَوْزٌ وَ زَبِیبٌ فَقَالَ هَذَا هَدِیَّةُ جَبْرَئِیلَ ثُمَّ أَفْلَتَ مِنْ یَدِهِ سَفَرْجَلَةٌ فَشَقَّهَا نِصْفَیْنِ فَأَعْطَى عَلِیّاً نِصْفاً وَ أَعْطَى فَاطِمَةَ نِصْفاً وَ قَالَ هَذِهِ هَدِیَّةٌ مِنَ اَلْجَنَّةِ إِلَیْکُمَا .

▫️در روایتی مرسل آمده است: هنگامى که وقت عروسى حضرت فاطمه فرا رسید پیغمبر اکرم غذای و خبیصی تهیه کرد و به حضرت على علیه السلام فرمود:مردم را (براى ولیمۀ فاطمه) دعوت کن. امیر المؤمنین علیه السّلام مى‌گوید:من نزد مردم آمدم و گفتم:بیایید و از ولیمۀ عروسى استفاده نمایید! وقتى مردم آمدند،رسول خدا فرمود که ده نفر ده نفر سر سفره حاضر شوند. پس وارد شدند و پیامبر صلی الله علیه و آله به آنان غذا و ثرید دادو آنان خوردند. سپس روغن و خرما (خبیص) هم به ایشان عطا کرد.غذا همچنان برکت مى‌کرد،هنگامى که غذاى مردها را داد متوجه غذا شد و آب دهان مبارک خود را به آن زد و از خدا خواست که به آن برکت دهد و از آن غذا براى زنانش فرستاد و فرمود:بخورید. سپس پیغمبر خدا کاسه‌ بزرگی خواست و مقدارى آن ریخت و به من فرمود: این براى تو و اهل خانه ات مى‌باشد. آنگاه جبرئیل با گروهى از ملائکه نازل شدند و هدیه‌اى آوردند. رسول خدا به امّ‌ سلمه فرمود:این ظرف را پر از آب کن! پس به من فرمود:یا على! نصف این آب را بیاشام! سپس به فاطمه فرمود: بیاشام (و مقداری را) باقی بگذار. آنگاه پیامبر خدا باقیماندۀ آن آب را گرفت و به صورت و گلوى فاطمه پاشید. رسول خدا پس از این جریان سبدى را باز کرد و مقدارى کَعک (معرب کاک فارسی است؛ نوعی نان روغنی شیرین و ترد شبیه بیسکوئیت که گاهی به ترکیبات آن شیرهم اضافه می شود) و موز و کشمش در میان آن بود. پس از آن فرمود:اینها هدیۀ جبرئیل است.سپس رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم یک بِه را که فرمود:هدیۀ بهشتى است،دو قسمت نمود،یک قسمت آن را به على علیه السلام و قسمت دیگرش را به فاطمۀ زهرا سلام الله علیها عطا کرد...

📚 الخرائج و الجرائح،ج2،ص535
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج43،ص106

👈حدَّثَنِی جَمَاعَةٌ ، عَنْ أَبِی غَالِبٍ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلزُّرَارِیِّ ، عَنْ خَالِهِ ، عَنِ اَلْأَشْعَرِیِّ ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ ، عَنْ دَاوُدَ ، عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) قَالَ: لَمَّا زَوَّجَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) فَاطِمَةَ عَلِیّاً (عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ)... قَالَ عَلِیٌّ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) : ثُمَّ قَالَ لِی رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) : یَا عَلِیُّ ، اِصْنَعْ لِأَهْلِکَ طَعَاماً فَاضِلاً. ثُمَّ قَالَ: مَا عِنْدَنَا اَللَّحْمُ وَ اَلْخُبْزُ، وَ عَلَیْکَ اَلتَّمْرُ وَ اَلسَّمْنُ، فَاشْتَرَیْتُ تَمْراً وَ سَمْناً، فَحَسَرَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) عَنْ ذِرَاعِهِ وَ جَعَلَ یَشْدَخُ اَلتَّمْرَ فِی اَلسَّمْنِ حَتَّى اِتَّخَذَهُ خَبِیصاً وَ بَعَثَ إِلَیْنَا کَبْشاً سَمِیناً فَذُبِحَ وَ خَبَزَ لَنَا خُبْزاً کَثِیراً، ثُمَّ قَالَ لِی رَسُولُ ۀاَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) : اُدْعُ مَنْ أَحْبَبْتَ، فَأَتَیْتُ اَلْمَسْجِدَ وَ هُوَ مُشْحَنٌ بِالصَّحَابَةِ ، فَاسْتَحْیَیْتُ أَنْ أُشْخِصَ قَوْماً وَ أَدَعَ قَوْماً، ثُمَّ صَعِدْتُ عَلَى رَبْوَةٍ هُنَاکَ، وَ نَادَیْتُ: أَجِیبُوا إِلَى وَلِیمَةِ فَاطِمَةَ ، فَأَقْبَلَ اَلنَّاسُ أَرْسَالاً، فَاسْتَحْیَیْتُ مِنْ کَثْرَةِ اَلنَّاسِ وَ قِلَّةِ اَلطَّعَامِ، فَعَلِمَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) مَا تَدَاخَلَنِی فَقَالَ: یَا عَلِیُّ ، إِنِّی سَأَدْعُو اَللَّهَ بِالْبَرَکَةِ. قَالَ عَلِیٌّ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) : وَ أَکَلَ اَلْقَوْمُ عَنْ آخِرِهِمْ طَعَامِی، وَ شَرِبُوا شَرَابِی، وَ دَعَوْا لِی بِالْبَرَکَةِ، وَ صَدَرُوا وَ هُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَرْبَعَةِ آلاَفِ رَجُلٍ، وَ لَمْ یَنْقُصْ مِنَ اَلطَّعَامِ شَیْءٌ، ثُمَّ دَعَا رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) بِالصِّحَافِ فَمُلِئَتْ، وَ وَجَّهَ بِهَا إِلَى مَنَازِلِ أَزْوَاجِهِ، ثُمَّ أَخَذَ صَحْفَةً وَ جَعَلَ فِیهَا طَعَاماً، وَ قَالَ: هَذَا لِفَاطِمَةَ وَ بَعْلِهَا...

▫️امام صادق علیه السّلام فرمود:هنگامى که رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله،فاطمه علیها السّلام را به ازدواج على علیه السّلام در آورد... على علیه السّلام مى‌گوید: رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله به من فرمود: اى على،براى خانواده‌ات غذایى نیکو فراهم ساز سپس فرمود:گوشت و نان از ما و خرما و روغن بر عهدۀ تو باشد. پس خرما و روغن خریدم. و رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله آستین بالا زد و شروع به کوبیدن و مخلوط‍‌ کردن خرما در روغن کرد تا به صورت خبیص درآمد و قوچ بزرگى به سوى ما فرستاد که سر بریده شد و نان فراوانى براى ما پخت و سپس به من فرمود: هرکه را دوست دارى دعوت کن.پس به مسجد آمدم درحالى که لبریز از یاران پیامبر بود پس حیا کردم که گروهى را جداکرده[و دعوت نمایم]و گروهى دیگر را واگذارم.سپس بر بلندى که در آنجا بود بالا رفتم و ندا در دادم:به ولیمۀ فاطمه بیایید.پس مردم فراوانى آمدند و از فراوانى مردم و کمى غذا شرمنده شدم.پس رسول خدا از آن‌چه در درونم مى‌گذشت آگاه شد و فرمود:اى على!من از خدا برکت را خواهم طلبید.على علیه السّلام مى‌گوید:آن جماعت تا نفر آخرشان از آن غذا خوردند و از نوشیدنى‌ها آشامیدند و براى من به برکت دعا کردند و خارج شدند درحالى که بیش از چهار هزار مرد بودند و از غذا چیزى کم نشد.سپس پیامبر خدا صلّى اللّه علیه و اله قدح‌ها و ظرف‌ها را خواسته همه آنها را پر کرد و به خانه‌هاى همسرانش روانه ساخت آنگاه ظرفى برداشت و در آن غذا قرار داد و فرمود:این براى فاطمه و شوهرش است....

📚 الأمالی (للطوسی)،ج42
📚 بحار الأنوار (ط - بیروت)،ج43،ص95
📚 عوالم العلوم ،ج11،ص438


🔺در امالی «خبیص» ذکر شده و در بحار الأنوار به جای آن ،«حیس» آمده است که به نظر می رسد با توجه به اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله از امیرالمومنین علیه السلام می خواهند که خرما و روغن تهیه کنند و کشک را ذکر نمی کنند،«خبیص» صحیح است زیرا در ترکیبات خبیص کشک وجود ندارد و روغن و خرماست.

🔸حیس حلوایی است که از روغن زرد و خرما و کشک تهیه می کنند و برخی به جای کشک سویق به آن اضافه می کنند.

📗 در باب مربوط به حج در کتب اربعه احکامی درباره حلوای خبیص آمده که می توانید به الکافی،ج4،ص506 و تهذیب الأحکام،ج5،ص298 مراجعه کنید.

🌐 وبسایت :        islamic-cooking.blog.ir

‌🔵 کانال تلگرام:     t.me/Islamic_cooking

🔶 اینستاگرام :      instagram.com/islamic_cooking

🔶 کانال ایتا :        eitaa.com/Islamic_cooking